در ادبیات نگارش علمی، دو سه لغت در زبان انلگیسی وجود دارد که ترجمهٔ تحتاللفظی آن در فارسی مصطلح نیست.
یکی کلمهٔ Manuscript است. این کلمه را بهصورت تحتاللفظی میتوان به
دستنوشته/ دستخط/ نسخهٔ خطی ترجمه کرد. اما این ترجمه ثقیل بوده و در جامعهٔ علمی کشور مصطلح نیست. در واقع Manuscript ابتداییترین شکل یک مقالهٔ علمی است. دستنوشته، مقالهای است که هنوز توسط همتایان مرور نشده و ممکن است حاوی اشکالات روششناختی باشد. از اینرو برای تأیید آن از سوی جامعهٔ علمی نیازمند این است که برای یک مجلهٔ علمی ارسال (Submit) شود.
در این مرحله، بعضی از مجلات به Manuscript، کلمهٔ Submission را اطلاق میکنند. البته اولین مرحلهٔ مواجههٔ جامعهٔ علمی با گزارش یک مطالعهٔ علمی از مرحلهٔ ارسال (Submit) بهبعد صورت میگیرد. انتظار میرود که Submission از Manuscript قویتر و بهاصطلاح بالغتر باشد. چون دستنوشته/دستخط توسط یکی از اعضای گروه تحقیق نوشته شده و سپس چندین بار مورد حک و اصلاح قرار گیرد تا به سطحی برسد که بتوان آن را به یک مجله که مصداقی از جامعهٔ علمی است ارسال نمود.
پس از آنکه Submission، بهوسیلهٔ فرآیند داوری همتایان و یا روشهای دیگر از سوی مجله تأیید شد، مقاله برای انتشار پذیرفته (Accept) میشود.
پس از تأیید اعتبار و انجام اصلاحات ویرایشی، Submission به چاپ میرسد که در این مرحله به آن Article (مقاله) گفته میشود.
بهطور کلی میتوان فرآیند را بهشرح ذیل خلاصه کرد:
گزارش-->دستنوشته/دستخط --> نسخهٔ ارسالی --> نسخهٔ تأیید شده --> مقاله
یا به انگلیسی:
Report-->Manuscript-->Submission-->Accepted Submission-->Article
در حال حاضر در تمامی مراحل فوق از کلمهٔ «مقاله» استفاده میشود که بهنظر میرسد برای داشتن یک نگاه تخصصی، ما دچار کمبود کلمهایم. از اینرو پیشنهاد میشود که از برابرنهادهای ذیل استفاده کنیم و یا موارد بهتری را پیشنهاد دهیم:
برای Report از گزارش
برای Manuscript از دستنوشته/دستخط/ نسخهٔ نویسنده
برای Submission از نسخهٔ ارسالی
برای Article از مقاله
استفاده شود.
البته اینها قراردادی بوده و بسته به تغییر فناوری و یا تغییر فرآیندهای کاری میتواند تغییر نماید.